ЧР Ял хуçалăх министерстви агропромри ĕç-хĕле çутатма "Хыпар" хаçата нумай пулăшать. Иртнĕ юнкун Етĕрне районне илсе кайрĕç. В.И.Чапаев ячĕллĕ ăратлă лаша заводне кăтартрĕç. Акционерсен çак обществин ĕç-хĕлĕ çинчен "Хыпарта" юлашки çулсенче пĕрре çеç мар çырнă. Апла пулин те тепре кăсăкланма хирĕç пулмарăмăр.
Предприятие 1926 çулта уçнă. 1990 çулсенче лару-тăру йывăрланнă. Реформăсен тÿнтерлĕхне çĕнтереймен. Сăлтавĕ пус çумне пус хушма пĕлекен çын тупса ертÿçе лартайманнипе те çыхăннă. Асăннă министерство 2009 çулхи февральте А.Константинова йывăр урапана туртма сĕннĕ. Анчах РФ Пурлăх министерстви унăн кандидатурине хирĕçленĕ, завода ертсе пыма В.Политова шаннă. "Предприятие мĕнле çын тупăшлă ĕçлеттерессине министерствăра мар, Мускавра лайăхрах пĕлеççĕ-ши?" - тĕлĕннĕ кăсăкланакансем. Политов шанăçа тÿрре кăларайман. Завода 2012 çултанпа пултаруллă çамрăк Роман Николаевич Малов ертсе пырать.
Производство шайне уçăмлатас тесе темиçе цифрăпа кăсăклантăм. 2000 çулсенче кунта дизтопливо, вăрлăх, çĕнĕ техника туянайман пирки ял хуçалăх пĕлтерĕшлĕ мĕнпур çĕре сухалайман. Пĕлтĕр 2765 га акнă, 3090 тонна тырпул пухса кĕртнĕ, утă çителĕклĕ хатĕрленĕ. Ÿсĕм - куç умĕнчех.
1990 çулсенче кунта темиçе урхамах çеç юлнă. Кăçалхи январĕн 1-мĕшĕ тĕлне - 76. Иртнĕ çул аван хакпа регионсем заводран 23 туяннă. "Юланут сутса ăна тупăшлă ĕçлеттерме йывăр, - терĕ Р.Малов. - Çапах вăл хăйĕн тăкакĕсене туллин саплаштарма пуçларĕ".
Мария Петухова зоотехникпа паллашрăмăр. Вăл Çĕпĕрте çуралса ÿснĕ, лаша пăхма, ăна ĕрчетме Мускаври К.А.Тимирязев ячĕллĕ академире вĕреннĕ. Иртнĕ 10 çулта Мускавра ăратлă лашасен заводĕнче ĕçленĕ. Халĕ Етĕрнесен урхамахĕсене çĕршыври ăмăртусене хутшăнтарма хатĕрлет. "Лашасен кăмăлĕ тĕрлĕрен, - каласа пачĕ Мария. - Пĕри - ырă, çынпа яланах хутшăнма хапăл. Тепри - усал, этемпе питех хутшăнмасть. Кĕскен, кашни - хăйнеевĕрлĕ".
Хусанти ветеринари академийĕнче вĕренекен Андрей Якимкин - практикăра. Тутарстанри Çĕнĕ Шуçăм районĕнчи Чăваш Шупашкарĕ ялĕнче çуралнăскер хăйĕн пĕлĕвне кунта çирĕплетнĕшĕн кăмăллă.
Журналистсем Муркаш районĕнчи кайăк-кĕшĕк фабрикинче те пулчĕç. Ăна инвестор аллине панăранпа предприятире ырă улшăну пулса иртнĕ. Чи пахи - производство калăпăшĕ ÿснĕ. Ăна кăçал татах пысăклатасшăн. Çакăн çинчен пире Кураккасси ялĕнче пурăнакан, 5 çул каялла Чăваш патшалăх ялхуçалăх академийĕ пĕтернĕ Ольга Храмова зоотехник тĕплĕн каласа пачĕ.
2012 çултанпа ÿсĕм çулĕпе пынă икĕ предприяти кăтартăвĕсене ялхуçалăх министрĕн çумĕ Александр Самаркин хакларĕ. "Кайăк-кĕшĕк фабрикисем республикăра пурăнакансене ашпа, çăмартапа туллин тивĕçтереççĕ, - терĕ. - Чапаев ячĕллĕ завод та çитĕнÿсен çулĕпе малалла талпăнать".
Юрий МИХАЙЛОВ